Zwroty, które warto znać w oryginale

Istnieje pewna grupa zwrotów, które kulturalny człowiek powinien znać w oryginalnym brzmieniu. Są to zwroty (często przysłowia, porzekadła), które mają zwykle odpowiedniki w języku polskim, jednak ich użycie w oryginale - oczywiście w odpowiedniej sytuacji i kontekście - świadczy o kulturze i obyciu użytkownika języka. Zobacz, co warto znać!

Zwroty z języka angielskiego:

last but not least - ostatni co do kolejności, ale nie co do znaczenia; ostatni, lecz nie najmniej ważny (Źródło: Słownik wyrazów obcych PWN). Przykład użycia: I wreszcie: last but not least – majątek po rozwodzie dzielimy w stosunku 2: 1 dla mnie, rozumiesz, kotku? (Źródło: http://slowniki.gazeta.pl/pl/last+but+not+least); Po tylu podróżach wiadomo już mniej więcej, że świat może być jedną rzeką, jednym kościołem, jedną ulicą, drzewem za oknem, odrobiną książek, płyt i - last but not least - kilku dobrymi ludźmi (Ks. Janusz St. Pasierb, Gałęzie i liście)

wishful thinking - myślenie życzeniowe (Wikipedia), pobożne życzenie, branie własnych pragnień za rzeczywistość (Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych Kopalińskiego). Przykład użycia: Wiara w to, że ceny tych akcji pójdą jeszcze w górę można określić tylko w jeden sposób - wisful thinking!

Zwroty z języka francuskiego:

c'est la vie! - [wymowa: se la Wi] takie jest życie. Oznacza pogodzenie się z losem, nawet jeśli jest on niesprawiedliwy i krzywdzący. [źródło: sjp.pl]. Przykład użycia: C'est la vie, takie jest życie - podsumował decyzję Komitetu Wykonawczego UEFA o wyborze miast-gospodarzy mistrzostw Europy w piłce nożnej w 2012 roku prezes Ukraińskiej Federacji Futbolu Hrihorij Surkis [źródło: sport.pl]

chapeau bas - [wymowa: szaPo Ba] kapelusz z głowy, czapki z głów! Okrzyk wyrażający uznanie i szacunek dla kogoś lub czyichś czynów, słów itp. Przykład użycia: Nasz sportowiec dokonał rzeczy wydawałoby się niemożliwej - na finiszu przegonił samego mistrza! Chapeau bas, to wielka chwila!

enfant terrible - [wymowa: enfant teribl] dosł. okropne dziecko; osoba niedyskretna, nietaktowna, żenująco prawdomówna; dziecko wprawiające w kłopot rodziców przez zdradzanie domowych tajemnic [źródło: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych Kopalińskiego]. Używa się w określeniu do konkretnych osób, ale też państw. Przykład użycia: Wielka Brytania to enfant terrible integracji europejskiej [źródło: Wikipedia].

femme fatale - [wymowa; fem fatal] kobieta fatalna. Kobieta świadomie zdobywająca, wykorzystująca i porzucająca mężczyznę (Wikipedia). Przykład użycia: Jako przykład femme fatale służy Salome, postać biblijna, bohaterka dramatu Oskara Wilde'a, ale i obecna w twórczości wielu innych artystów - między innymi Tycjana, Klimta, Moreau, Strinberga, Muncha, Flauberta, Moreau, Beardsleya [źródło: http://magazyn.kreatura.net/?c=123&a=1208].

touche - [wymowa: tusze] dotknięty, trafiony. Słowo oznaczające trafienie szpadą przeciwnika. Obecnie używa się go w sytuacji, gdy chcemy komuś wyrazić uznanie, docenić np. ciętą ripostę czy argument.

Zwroty z języka niemieckiego:

Weltschmerz - [wymowa; weltszmerc] dosłownie: ból świata – depresja, smutek, apatia, wynikające z myśli o niedoskonałości świata; sentymentalny pesymizm; chandra, spleen [źródło: Wikipedia]. Przykład użycia: Zaraziłaś mnie chyba tym Weltschmerzem, a jeżeli nie nim to przynajmniej melancholią [źródło: http://my.opera.com/Villain/blog/517-weltschmerz (komentarz)].

Wunderkind - cudowne dziecko. Podobny zwrot: wunderteam - super drużyna sportowa (połączenie niemieckiego z angielskim). Przykład użycia: Kuba już w wieku czterech lat czytał gazety i znał dwa języki obce - można powiedzieć prawdziwe wunderkind z zaprogramowaną przez rodziców przyszłością.

Zwroty z łaciny:

Deus ex machina - dosł. bóg z (teatralnej) maszyny (tj. przybyły z góry, z nieba); nieoczekiwany wybawiciel; zbyt łatwe, sztuczne a. nieuzasadnione rozwiązanie splątanej intrygi (w sztuce teatr. a. powieści) przez nagłe, niespodziane wprowadzenie nowej osoby a. okoliczności [źródło: Kopaliński]. Przykład użycia: Nie przepadam za filmami, w których rozwiązanie pojawia się jak Deus ex machina.

pecunia non olet - pieniądz nie cuchnie, żaden pieniądz nie śmierdzi - powiedzenie łacińskie przypisywane cesarzowi Wespazjanowi (Kopaliński). Przykład użycia: Powiadają, że pecunia non olet, a żadna praca nie hańbi.

persona non grata - w dyplomacji osoba niepożądana (jako przedstawiciel innego państwa) (Kopaliński). Przykład użycia: Po aferze szpiegowskiej ambasador tego kraju stał się persona non grata.

P.T. - po łacinie pleno titulo - pełnym tytułem. Spolszczony skrót 'petent' był niezwykle popularny w PRL-u. Przykład: Petenci proszeni są o ustawienie się w kolejce po prawej stronie okienka. Używać należy ostrożnie, raczej w wypowiedziach humorystycznych i satyrycznych.

sic - [wymowa: s-ik] (właśnie) tak!, (świadomie) tak (napisane)! - uwaga umieszczona po zacytowanym wyrazie albo zwrocie, stwierdzająca, że tak właśnie był wydrukowany (napisany, powiedziany) w tekście oryginalnym; ironiczna uwaga odręczna na marginesie tekstu (Kopaliński). Przykład użycia: Było tam napisane: "stół z pomyławanymi [sic!] nogami".

stricte - dokładnie, ściśle. Przykład użycia: To zagadnienie dotyczy stricte ochrony środowiska, nie należy do tego mieszać polityki.

Ilustracja: http://monsieursylvain.over-blog.com/article-30648979.html