PAP podał czy podała informację? O rodzaju gramatycznym skrótowców

Problem dość powszechnie spotykany - jaki rodzaj nadać skrótowcowi? W tytule podałem przykład dwóch form spotykanych w tekstach mówionych i pisanych.

Wg reguły słownikowej (Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN) rodzaj gramatyczny skrótowca (czyli skrótu wielowyrazowej nazwy instytucji lub organizacji) jest zgodny z jego członem głównym lub wynika z jego zakończenia. Kierując się tą zasadą powinniśmy sformułować zdanie tytułowe następująco:

P(olska) A(gencja) P(rasowa) podała informację.

Członem głównym jest tu słowo agencja, które ma rodzaj żeński.

W Poradni Językowej PWN spotykamy się jednak z rozróżnieniem języka pisanego i mówionego. W piśmie należy zatem używać reguły słownikowej (PAP podała), w mowie można już potraktować skrótowiec jako odrębny wyraz w rodzaju męskim (PAP podał).

Inne przykłady:

WSI (Wyższa Szkoła Informatyki) wznowiła nabór na studnia dzienne (w piśmie)
WSI wznowiło nabór na studia dzienne (w mowie)

UE (Unia Europejska) zwiększyła budżet (w piśmie).
UE zwiększyło budżet (w mowie).

PRL (Polska Rzeczpospolita Ludowa) należała do państw zwanych demoludami (w piśmie).
PRL należał do państw zwanych demoludami (w mowie).

Ciekawie robi się, gdy mamy do czynienia ze skrótowcami zawierającymi w rozwinięciu liczbę mnogą, np. USA, NZ (Narody Zjednoczone). Również w tym przypadku w piśmie obowiązuje reguła staranności:

USA (Stany Zjednoczone Ameryki, tu dodatkowo mamy skrótowiec pochodzący od nazwy w języku angielskim United States Of America) zniosły wizy dla obywateli Czech.

Tak powinien napisać relacjonujący wydarzenie dziennikarz prasowy. Jednak już jego kolega relacjonujący je w radiu lub TV może powiedzieć:

USA zniósł wizy dla obywateli Czech.

Istnieją również skrótowce, które funkcjonują jako samodzielne wyrazy, a ich rozwinięcie często w ogóle nie jest nam znane. Np. VIP - skrótowiec ten traktujemy jako wyraz samodzielny rodzaju męskiego.

Powiemy i napiszemy: Z limuzyny wysiadł VIP.
Nie powiemy ani nie napiszemy: Z limuzyny wysiadła VIP. (Very Important Person, czyli Bardzo Ważna Osoba - rodzaj żeński).

Jak widać używanie skrótowców wymaga sporego wyczucia sytucji, w jakiej się znajdujemy, i często słuszną decyzją będzie rezygnacja z reguły słownikowej na rzecz potocznej, mówionej, która jest bezpieczniejsza.